در چندین دهه اخیر انواع لامپ ال ای دی روی کار آمده اند و در مصرف برق و روشنایی تاثیرات بسیاری داشته اند. از جمله ویژگی لامپ ال ای دی که آنها را محبوب کرده است، کم مصرف بودن می‌باشد. واژه LED مخفف Light emitting diode بوده که به زبان فارسی دیود ساطع کننده نور معنی می‌شود. (پس هرجا که واژه دیود نوری را شنیدید بدانید که منظور همان LED است.)
لامپ های ال ای دی یک نوع تکنولوژی در عرصه انواع لامپ محسوب می‌شوند که برای اولین بار در دهه ۶۰ میلادی اختراع، سپس در دهه‌های مختلف توسعه یافتند. در حال حاضر کاربرد لامپ ال ای دی در بسیاری از اماکن نقش موثری دارد. منابع روشنایی LED در انواع مختلفی تولید می‌شوند و آن ها را می‌توان به دسته‌های مختلفی تقسیم نمود. فناوری و ویژگی ظاهری از جمله موارد مهم در این تقسیم بندی ها محسوب می‌شوند.
انواع لامپ ال ای دی بر اساس فناوری
به صورت کلی، لامپ های LED نوعی نیمه هادی هستند که با ورود جریان برق، از خود نور ساطع می‌کنند. دیود های نوری از لحاظ تکنولوژی ساخت به دو صورت COB و SMD تولید می‌شوند که هریک دارای ویژگی های مختص به خود هستند.
لامپ SMD
واژه SMD مخفف surface mounted device (قطعه نصب شده روی صفحه) است. تمامی لامپ های ال ای دی دارای یک بورد(صفحه) از جنس آلومینیوم یا پلاستیک فشرده یا سرامیک هستند که در لامپ های SMD، دیود های نوری در اطراف این بورد لحیم می‌شوند. نکته جالب اینجاست که این LED های لحیم شده بر روی بورد، دارای اندازه های متفاوتی هستند، از همین جهت با توجه به طول و عرضی که دارند مدل آن ها به صورت اعداد چهار رقمی بیان می‌شود. به فرض مثال وقتی از ال ای دی 5050 صحبت می‌کنیم یعنی اینکه سایز آن 50 در 50 میکرومتر می‌باشد.
لامپ COB
COB مخفف chip on board (تراشه روی صفحه) است. برخلاف لامپ های SMD که دیود های نوری در قسمت های مختلف صفحه به صورت پراکنده لحیم می‌شوند. در فرایند ساخت لامپ های COB، قطعات دیود نوری(LED) در کنار یکدیگر بر روی بورد لامپ، ساخته می‌شوند.
به بیانی ساده، تفاوت موجود میان لامپ های SMD و COB ، به نحوه قرارگیری دیود های نوری بر روی صفحه(بورد) آن ها بر می‌گردد. قطعات LED در SMD از یکدیگر فاصله دارند و مانند یک مهره، تنها و پراکنده هستند. اما در COB ها به صورت یکپارچه در کنار یکدیگر واقع شده اند.
انواع لامپ ال ای دی بر اساس ظاهر
لامپ ها بنا به استفاده و ویژگی‌هایی که دارند، از اشکال متفاوتی برخوردار هستند. شکل ظاهری یک لامپ تا حدودی در کاربرد و اینکه مناسب چه محیطی باشد موثر است. انواع لامپ ال ای دی می‌توانند با توجه به ظاهر در دسته بندی‌های مختلفی طبقه بندی شوند. این لامپ‌ها عبارتند از:
حبابی LED
متداول ترین نوع لامپ که در اکثر موارد کاربردی و پر استفاده می‌باشد، نوع حبابی است. لامپ های حبابی در وات های مختلف تولید می‌شوند و معمولا سرپیچ به کار رفته در آن ها E27 می‌باشد.
هالوژن LED
لامپ‌های هالوژنی عمدتا درون سقف قرار می‌گیرند و در دو فناوری SMD و COB تولید می‌گردند. پایه هایی که برای این نوع لامپ به کار می‌رود سوزنی یا استارتی هستند.
شمعی یا اشکی LED
از آنجایی که ظاهر لامپ های اشکی و شمعی دقیقا به مانند شعله شمع یا قطره اشک است، این نام ها برای این مدل لامپ در نظر گرفته شده اند. پایه ای که برای تولید لامپ های اشکی یا شمعی به کار می‌رود به طور معمول از نوع E14 است.
استوانه ای LED
معمولا لامپ های LED که بیشتر از 20 وات هستند با ظاهری استوانه ای شکل تولید می‌گردند. لامپ های استوانه ای نیز مانند لامپ های حبابی محبوب هستند و از پایه E27 بهره می‌برند.
مهتابی LED
مهتابی ها، دارای ظاهری استوانه ای شکل و کشیده می‌باشند. آن ها در وات های مختلف تولید می‌شوند. دیود های نوری(LED) در مهتابی های ال ای دی، به صورت افقی در امتداد یکدیگر قرار گرفته اند.
طرح دار LED
از میان انواع لامپ ال ای دی، برخی از آن ها به طرح‌های مختلف مانند گل یا قارچ تولید می‌شوند که بیشتر از جنبه روشنایی، برای تزیین به کار می‌روند. اما به صورت کلی این مدل لامپ ها، آنچنان محبوب و پر استفاده نیستند.
بلالی LED
لامپ‌های بلالی تقریبا چند مدتی است که وارد بازار شده اند و ابعاد نسبتا کوچکی دارند. این مدل لامپ‌ها دارای چند مدل هستند که برخی از آنها برخلاف سایر لامپ‌ها که تک رنگ می‌باشند، از سه رنگ مختلف پشتیبانی می‌کنند.
کاربرد لامپ ال ای دی بر اساس فناوری
یک لامپ LED اگر با توجه به ویژگی‌ها و نیازهای محیط، در فضایی درست نصب شود، می‌تواند بیشترین اثرگذاری را داشته باشد. فناوری لامپ های LED، قیمت، کارایی و حتی زاویه تابش آن ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شناخت کاربرد، در گزینش محل مناسب استفاده از آن ها کمک کننده است.
COB
به طور خلاصه از آنجایی که نحوه قرارگیری دیود های نوری در لامپ های COB به صورت متمرکز و کنار یکدیگر است. این دسته از لامپ تابشی مستقیم دارند و عموما مناسب مواردی هستند که تمرکز نور حائز اهمیت است. COB ها در ویترین مغازه، طلا فروشی، فروشگاه و عموما مراکز تجاری کاربرد دارند.
SMD
به علت پراکنده قرار گرفتن LED ها بر روی بورد لامپ های SMD، نور حاصل از آن ها در محیط پخش می‌شود. از همین جهت در طولانی مدت و نشستن تحت همچین نوری، موجب خستگی چشم نمی‌گردد. لامپ های SMD می‌توانند در اکثر موارد مسکونی، اداری و حتی تجاری استفاده شوند.
کاربرد لامپ ال ای دی بر اساس ظاهر
هر محیطی بنا به نیاز و شرایط خود، نیازمند لامپی می‌باشد که از لحاظ ظاهری با فضا تناسب داشته باشد. یک لامپ می‌تواند بر زیبایی و کیفیت نور فضا، تاثیری مستقیم بگذارد.
حبابی
لامپ های حبابی مناسب هر مکان از جمله اتاق خواب، سرویس بهداشتی، محل کار، آشپزخانه و حتی مغازه نیز می‌باشند.
هالوژنی
این نوع لامپ داخل سقف قرار می‌گیرد و عموما جنبه نورپردازی آن متمرکز است. نصب هالوژن بر سقف بالای اپن آشپزخانه، زیر کابینت ها، اطراف کالاهای خاص در یک مغازه، گزینه مناسبی است.
شمعی یا اشکی
معمولا کابرد لامپ ال ای دی شمعی و اشکی برای لوستر است. این قبیل لامپ بیشتر به صورت 6 یا 7 وات تولید می‌شوند.
بلالی
لامپ های بلالی LED نیز مانند شمعی و اشکی ها، بیشتر برای لوستر ها می‌باشد چون پایه اکثر آن ها E14 است. اما با این تفاوت که همانطور در بالا به آن اشاره شد، برخی از لامپ های بلالی می‌توانند همزمان به صورت مجزا به دو رنگ مهتابی و آفتابی بتابند.( چند حالته هستند)
استوانه ای
به علت بزرگ بودن و بهره نوری بالای این قبیل لامپ، از آن ها می‌توان در میوه فروشی ها، فضا های بزرگ، فروشگاه و حتی فضای اداری استفاده نمود.
مهتابی
مهتابی ها بر روی دیوار نصب می‌شوند و از آنجایی که مهتابی های LED جدید دارای طرح های شکلیلی هستند، می‌توانند در اکثر بخش های منزل، محیط های اداری، فضاهای صنعتی و حتی روشنایی شهری کاربردی باشند.
طرح دار
استفاده از آنها تا حدودی به سلیقه افراد بستگی دارد. ولی به صورت کلی از لامپ های طرح دار مانند قارچی و شکل گل می‌توان در منازل، مراکز مسکونی و اداری استفاده نمود.
ویژگی لامپ ال ای دی
- طول عمر 25000 ساعته
- تبدیل 90 درصدی انرژی دریافتی به روشنایی
- بهره نوری بالا
- مصرف پایین
- کارایی مطلوب در هوای سرد
- عدم ایجاد گرما
- تنوع بالا
- روشن شدن سریع
نتیجه گیری
با توجه به توضیحات صورت گرفته، در ابتدا به معرفی انواع لامپ LED بر اساس ظاهر و فناوری آن ها پرداختیم. سپس در ادامه از ویژگی ها و کاربرد لامپ ال ای دی گفتیم و به صورت کلی سعی نمودیم تا شما را با محیط های مناسب نصب هر نوع لامپ LED آشنا کنیم. البته در زمینه انواع لامپ ال ای دی و دسته بندی های آن ها، باید این نکته را در نظر داشت که از لحاظ شاخص نمود رنگ، بهره نوری، دمای رنگ و غیره نیز تقسیم بندی می‌شوند که در مقالات بعدی با جزئیات به این موارد خواهیم پرداخت.
