اکثر افراد برای تامین رفاه منزل خود، ترجیح می‌دهند که از ابزار سرمایش و گرمایش خانگی و سیستم های تهویه خانگی استفاده کنند. ابزار سرمایش و گرمایش خانگی می‌توانند تاسیساتی باشند و از ابتدای کار در داخل بنا یا موتورخانه ساختمان های در حال ساخت قرار بگیرند یا اینکه لوازمی ساده باشند تا افراد هر زمان به آن ها نیاز داشتند، بتوانند این سیستم ها را تهیه کنند و در منزل خود قرار دهند.
از ابزار گرمایشی و سرمایشی می‌توان برای افزایش و کاهش دمای محیط در فصول گرم و سرد سال استفاده کرد، همچنین کاربرد انواع دستگاه تهویه هوای خانگی هم برای ایجاد گردش هوا و تازه کردن فضا است. از ویژگی سیستم سرمایش و گرمایش و سیستم های تهویه هوای خانگی می‌توان به تنوع آن ها و داشتن رنج قیمتی متفاوت اشاره کرد.
انواع سیستم سرمایش و گرمایش خانگی و تهویه
با توجه به اینکه شرایط و ویژگی های هر محیط و منزل برای استفاده از ابزار تهویه، سرمایش و گرمایش متفاوت است، برای اینکه بتوان به همه نیاز ها پاسخ داد، این لوازم در اشکال و عملکرد های مختلفی به بازار عرضه شده اند.
- بخاری
- بخاری برقی
- پنکه
- کولر آبی
- کولر گازی
- تصفیه هوا
- رطوبت ساز
از جمله لوازمی هستند که برای سرمایش و گرمایش و تهویه منازل می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند. کاربرد سیستم سرمایش و گرمایش به داشتن یک زندگی راحت در طی روز کمک بسیاری می‌کند.
عملکرد و کاربرد انواع سیستم سرمایشی خانگی
سیستم های سرمایشی در تابستان و مناطق گرم پرطرفدار هستند. این ابزار ها هریک با توجه به فناوری ساختی که از آن بهره برده اند، به نحوی در کاهش دمای محیط نقش دارند.
پنکه
پنکه برای خنک کردن و گردش هوا در محیط استفاده می‌شود. پنکه دارای یک پروانه می‌باشد که با چرخش این پروانه، هوای گرم به عقب هل داده می‌شود و در خنک شدن محیط نقش موثری را اجرا می‌کند. پروانه به کار رفته در پنکه ها می‌تواند پنج یا چهار پره باشد. در پنکه های قدیمی معمولا از پره های فلزی استفاده می‌شد که بسیار خطرناک بود، اما الان اکثر پره ها از جنس پلاستیک هستند. پنکه ها می‌توانند در چند حالته ایستاده، دیواری و رومیزی تولید شوند. برخی پنکه ها هم در بازار پیدا می‌شوند که از هر سه حالت پشتیبانی می‌کنند. پنکه ها مناسب هر فضایی می‌توانند باشند، از آنها در منازل و اداره ها می‌توان استفاده کرد. از جمله مزایا پنکه باید به موارد زیر اشاره کرد :
- قیمت مناسب
- قابل حمل
- مصرف برق پایین
- کم حجم
- دارای ابعاد مختلف
معایب پنکه هم به شرح زیر است:
- صدای زیاد در برخی مدل
- محدوده کم
- نیاز به هوا تازه
کولر آبی
کولرهای آبی با کمک پوشال، پمپ، موتور و سایر ملزومات عمل می‌کنند. کولر های آبی هوای خنک را به داخل محیط هدایت می‌کنند. آن ها در انواع مختلف پوشالی، سلولزی و قابل حمل تولید می‌شوند. مدل های سلولزی در مقایسه با پوشالی جدیدتر هستند و مصرف برق کمتری دارند. آن ها به جای پوشال از پد استفاده می‌کنند و در بهبود کیفیت هوا موثر هستند. هریک از کولر های آبی تا یک محدوده خاصی را می‌توانند خنک کنند. برای اینکه ظرفیت قدرت و خنک کردن هر کولر آبی با دیگری متفاوت باشد، آن ها را با شماره های مختلف شماره گذاری می‌کنند، هرچقدر عددی که برای این شماره گذاری در نظر گرفته شده است بیشتر باشد یعنی کولر توانایی خنک کردن بیشتری را دارد. کولر های آبی عمدتا مناسب محیط هایی هستند که آب و هوای آن ها معتدل است و در فصل تابستان با گرمای سخت مواجه نمی‌شوند. قیمت مقرون به صرفه، نصب نسبتا آسان، سهولت استفاده از مزایای کولر آبی محسوب می‌شوند ولی افزایش رطوبت محیط و مصرف آب، بررسی مکرر سلامت پمپ هم جز نقاط ضعف کولر آبی هستند.
کولر گازی
کارکرد کولر های گازی در مقایسه با کولر های آبی، اندکی متفاوت است. کولر های گازی برای خنک کردن محیط، هوای گرم را از فضا دور می‌کنند. کمپرسور، کندانسور، اواپراتور و شیر انبساط از جمله اجزایی می‌باشند که در عملکرد کولر گازی دخیل هستند. این اجزا داخل یک محفظه با عنوان یونیت قرار دارند که در خارج ساختمان نصب می‌شود. کولر های گازی می‌توانند دیواری، ایستاده و حتی قابل حمل باشند. این سه مدل به جز حالت نصب، آنچنان تفاوتی با یکدیگر ندارند. در ایران بیشتر از مدل دیواری استفاده می‌شود. کولر های گازی از جنبه عملکرد علاوه بر اینکه با برق کار می‌کنند، برخی از آن ها به واسطه گاز هم عمل می‌کنند که با عنوان هیبریدی شناخته می‌شوند.
کولر های گازی هم دقیقا به مانند کولر های آبی تا یک حجم مشخصی از محیط را می‌توانند خنک کنند، از این جهت هر کولر گازی بنا به متراژی که می‌تواند گرما را از آن دور کند با اعداد شماره گذاری می‌شود. از کولر گازی می‌توان در هر فضا مسکونی، اداری، تجاری و حتی صنعتی استفاده کرد. کولر های گازی مناسب محیط های بسیار گرم و شرجی هستند. در ضمن برخی از کولر های گازی علاوه بر سرمایش، از قابلیت گرمایش هم پشتیبانی می‌کنند. در ادامه به برخی از مزایا و معایبی که کولر های گازی می‌توانند داشته باشند اشاره می‌شود:
- قدرت بالای خنک کردن
- عدم افزایش رطوبت محیط
- قابلیت کنترل دما
- سیستم گرمایشی(در برخی مدل)
- نصب نسبتا دشوار
- مصرف بالای انرژی
- اندکی گران قیمت
عملکرد و کاربرد انواع سیستم گرمایشی خانگی
سیستم‌های گرمایشی از اجزای اساسی در مراکز مسکونی، اداری و تجاری به منظور افزایش دما و ایجاد راحتی حین فصل‌های سرد سال محسوب می‌شوند. این سیستم‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های مختلف، از جمله دستگاه‌های گازی، الکتریکی، گرمایش از طریق آب، و یا انرژی خورشیدی عمل می‌کنند.
بخاری
بخاری از قدیمی ترین و متداول ترین ابزار گرمایشی است که اکثرا در منازل قدیمی کاربرد دارد. بخاری ها اجزای نسبتا ساده‌ای دارند و به واسطه گاز روشن می‌شوند. با ورود گاز به داخل بخاری و جرقه زدن فندک، بخاری روشن می‌شود. در ابتدای روشن شدن، بخاری عمدتا محیط های اطراف خود را گرم می‌کند، اما اندکی بعد از روشن ماندن، کل هوا به واسطه آن گرم می‌شود. برخی بخاری ها دارای ترموستات هستند، اگر دمای محیط افت کند و سرد شود، به صورت خودکار روشن می‌شوند. به منظور شرح ویژگی و مزایای بخاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد گرما یکنواخت در محیط
- افزایش سریع دمای فضا
- استفاده راحت
با وجود این ویژگی های مثبت، بخاری ها دارای نکات منفی هم نیز می‌باشند و از جمله دلایلی هستند که جز نقاط ضعف بخاری ها محسوب می‌شوند.
- نیازمند تهویه(لوله بخاری)
- خطر حریق یا گاز گرفتگی
- نیاز به بررسی مرتب لوله بخاری
بخاری برقی
یکی از ابزاری که افراد می‌توانند برای گرمایش منزل خود استفاده کنند، بخاری های برقی هستند. بخاری های برقی دارای یک یا چند عدد المنت می‌باشند. با ورود جریان برق به این المنت ها، بدنه آن ها داغ می‌شود و در نتیجه از خود گرما ساطع می‌کنند. البته باید در نظر داشت بخاری برقی نمی‌تواند نقش یک وسیله گرمایشی اصلی را داشته باشد، بلکه بیشتر یک وسیله گرمایشی مکمل برای منزل محسوب می‌شود.
بخاری های برقی دارای سه نوع تابشی، فن دار و کانوکتور هستند. مدل های تابشی تنها به صورت مستقیم و اشیا یا اشخاصی که صرفا در جلوی بخاری قرار دارند را گرم می‌کنند. در مدل های فن دار این جریان برعکس است، به علت فنی که در داخل دستگاه قرار گرفته است، این مدل بخاری ها دمای کل فضا را افزایش می‌دهند.(البته باید در نظر داشت که با توجه به ابعاد و قدرت بخاری، حداکثر تا چه متراژی را می‌تواند گرم کند.) مدل های کانوکتور همزمان می‌توانند تابشی یا فن دار باشند.
در بعضی از بخاری برقی های فن دار، با خاموش کردن المنت ها می‌توان باد خنک دریافت کرد که به نوعی در تابستان نقش یک کولر را بازی می‌کند.
- دو قابلیت سرمایش و گرمایش(در برخی مدل های فن دار)
- کم جا
- استفاده آسان
- کمترین نیاز به نگهداری
- ایمنی بیشتر
مواردی هستند که می‌توان از آن ها به عنوان نکات مثبت و ویژگی های بخاری برقی یاد کرد که می‌توانند افراد را ترغیب به تهیه یک بخاری برقی کنند. اما در ادامه باید به برخی از نکات منفی بخاری برقی هم نگاهی انداخت.
- مصرف انرژی بالا
- محدودیت در گرمایش مساحت های بزرگ
- وابسته به برق
عملکرد و کاربرد انواع سیستم های تهویه هوای خانگی
به علت آلودگی و وجود گرد و غبار، همواره کیفیت هوا به ویژه در شهر های صنعتی با مشکلاتی همراه است. سیستم های تهویه خانگی به کاهش و از بین بردن این ذرات معلق کمک می‌کنند و باعث ایجاد هوای مطبوع در منزل می‌شوند.
تصفیه هوا
دستگاه های تصفیه هوا(air purifier)دارای چند مرحله فیلتر هستند که ذرات معلق و غبار موجود در هوا را تا ۹۹ درصد به خود جذب می‌کند. برخی از دستگاه های تصفیه هوا دارای پیش فیلتری هم می‌باشند که ذرات بزرگتر را به خود جذب می‌کند. ویژگی هایی که در دستگاه های تصفیه هوا به کار گرفته می‌شود، در هر مدل متفاوت است. برخی از دستگاه های تصفیه هوا به لامپ UV مجهز هستند که برای از بین بردن ویروس ها و باکتری ها مناسب است. حتی دسته ای از air purifier ها، علاوه بر ایجاد هوای مطبوع، بو های ناخوشایند را هم از بین می‌برند. دستگاه های تصفیه هوا دارای فیلتر های مختلف مانند هپا یا کربن فعال هستند.
- تنوع زیاد
- حفظ کیفیت هوا
- کاهش آلودگی
- بهتر کردن شرایط تنفسی
- هزینه اولیه گران
- نیاز به تعویض فیلتر
- مصرف انرژی(برخی مدل ها)
- عدم حذف ۱۰۰ درصدی ذرات
از مزایا و معایب دستگاه های تصفیه هوای خانگی محسوب می‌شوند.
رطوبت ساز
گاه به علت آب و هوای خشک یا استفاده از لوازم گرمایشی، رطوبت محیط کم می‌شود. دستگاه های رطوبت ساز از یک مخزن، پمپ، سیستم تبخیر و سایر ملزومات بهره مند هستند. با ریختن آب داخل دستگاه، سیستم تبخیر در تبدیل مایعات به بخار کمک می‌کند، سپس این بخار ها در محیط بخش می‌شوند. استفاده از رطوبت ساز در ایجاد تعادل در رطوبت محیط موثر است. کاربرد دستگاه رطوبت ساز گسترده است، از آن ها می‌توان در خانه ها و محیط های اداری استفاده کرد. دستگاه های رطوبت ساز خیلی متنوع هستند، آن ها در انواع بخار سرد و گرم یا هردو، ترکیبی از رطوبت ساز و تصفیه هوا و غیره تولید می‌شوند. برخی از رطوبت ساز ها مسافرتی هستند و می‌توان به واسطه یک USB از آن ها استفاده کرد.
تامین رطوبت محیط، کاهش خشکی پوست و چشم، کاهش آلودگی جز ویژگی‌های مثبت یک رطوبت ساز محسوب می‌شوند. البته برای داشتن یک دیدگاه منطقی باید به جنبه منفی رطوبت ساز هم نگاهی انداخت. شرایط نگهداری و تعویض آب، محدودیت بر ایجاد رطوبت در کل فضا، ایجاد باکتری و قارچ (در صورت استفاده از آب آلوده) از معایب رطوبت ساز هستند.
نتیجه گیری
مواردی که در بالا به عنوان سیستم های سرمایش و گرمایش خانگی و سیستم های تهویه خانگی معرفی شدند، صرفا بخشی از این دسته بندی هستند. لوازمی که در زمینه تنظیم دما و ایجاد هوای مطبوع در محیط، استفاده می‌شوند، جزئی از انواع لوازم خانگی هستند و بسیار گسترده هستند. در حال حاضر برند های مختلف سعی دارند که ویژگی سیستم سرمایش و گرمایش تولیدی خود را افزایش دهند. تولیدکنندگان انواع دستگاه تهویه هوای خانگی هم در تلاش هستند تا بتوانند مزایای کالای خود را، هرروز بیشتر از دیروز کنند.
